PTG: posttraumatische groei

PTG: Posttraumatische groei

Heb je wel eens van PTG: Posttraumatische groei gehoord? Het is een term die verwijst naar positieve psychologische veranderingen die door een trauma of andere moeilijkheden in het leven kunnen optreden. Het is het positieve broertje van PTSS (posttraumatische stressstoornis). Na een trauma wordt gelukkig in veruit de meeste gevallen geen PTSS vastgesteld. Er kan zelfs persoonlijke groei uit voortkomen. 

Zo’n 90% van alle Nederlanders maakt in het leven een schokkende gebeurtenis mee. Dat lijkt een enorm percentage, maar een schokkende gebeurtenis is een breed begrip. Bovendien hoeft een trauma niet altijd posttraumatische stress, depressie of angstklachten te veroorzaken. Maak je dus niet direct zorgen. Gelukkig is de meest voorkomende reactie op traumatische ervaringen veerkracht. Na een periode van ontregeling keer je meestal terug naar je vroegere niveau van functioneren. Bovendien ervaren veel mensen het tegenovergestelde van stress en depressie: posttraumatische groei. Dus je kunt sterker worden door je trauma. Je krijgt meer waardering voor het leven en meer begrip voor jezelf. 

Veerkracht

Je zou dus kunnen zeggen, dat mensen op meerdere manieren kunnen reageren op een trauma. Als eerste en meest voorkomende: veerkracht. Sommigen lukt het echter niet om terug te keren naar het normale functioneren. Hierdoor kan PTSS optreden. Tot slot is daar de PTG, de posttraumatische groei.

Veerkracht is je vermogen om om te gaan met crisissituaties. Je doet hierbij een beroep op je persoonlijke en sociale bronnen. Je gebruikt deze voor je eigen ontwikkeling. Maar wat is dan het verschil tussen veerkracht en posttraumatische groei? Dat zit hem in de omvang van het herstel. Groei gaat verder dan veerkracht. Je vindt niet enkel je levenskwaliteit terugvindt, maar je ontwikkelt je persoonlijkheid en je ondervindt zelfs voordeel van je uitdagingen. 

Mentale krachttraining

Bij veerkracht is het net als bij fitness en krachttraining. Je doet de oefeningen en je krijgt spierpijn. Doordat je rust neemt en je spieren tijd geeft om te herstellen, kun je daarna weer door. Je pakt je sporttas weer op, en je gaat opnieuw naar de sportschool.

Een trauma is mentale krachttraining, want als je een schokkende gebeurtenis meemaakt gebeurt dit ook. Je mentale gestel krijgt een enorme opdoffer. Hierdoor wordt je wereld op zijn kop gezet en je voelt de grond onder je wegzakken. Maar door rust, jezelf tijd geven en ook door inspanning, krijg je grip op je leven terug. Je functioneert weer als voor het trauma.

Posttraumatische groei

Bij krachttraining is het doel om sterker te worden. Je gaat terug naar de sportschool en je voelt dat je progressie maakt. Bij mentale krachttraining kan dat ook optreden. En dat noemen we dan dus posttraumatische groei. 

De theorie over PTG: posttraumatische groei komt uit de jaren ’90 en beschrijft de positieve transformatie die een traumatische ervaring in gang kan zetten. Maar wat houdt het dan in? En waarom wordt hier zo weinig over verteld?

Tot maar liefst tweederde van de mensen verwerken een traumatische ervaring niet alleen door hun veerkracht, maar ze groeien erdoor. Je komt daardoor sterker in je leven te staan. Bovendien krijg je hierdoor een fundamenteel andere kijk op de zin van je bestaan. Je kent het vast wel voorbeelden van iemand die iets vreselijks heeft doorgemaakt en ineens meer van (de kleine dingen in) het leven geniet. 

Al met al wordt PTG, posttraumatische groei gedefinieerd als ‘het gevoel van positieve veranderingen na het meemaken van een traumatische gebeurtenis’. Bij posttraumatische groei ervaar je onder andere:

Je krijgt meer waardering voor het leven.

De traumatische ervaring zet een rijpingsproces in gang. Dat klinkt wollig, maar het is zo. Hierdoor veranderen prioriteiten in je leven. Dus juist de kleine en alledaagse dingen worden belangrijker voor je. Bovendien verliezen materiële dingen aan waarde. Tot slot worden persoonlijke relaties belangrijker.

Je persoonlijke relaties worden geïntensiveerd en verdiept.

Vaak wordt na een traumatische gebeurtenis een deel van je oude relaties vernietigd. In nood herken je je ware vrienden. Dat is waar. Vrienden worden kennissen en kennissen verdwijnen. De relatie die je hebt met degenen die overblijven wordt juist verdiept. Ook neemt je empathisch vermogen toe. Door trauma geraakte mensen voelen meer compassie voor anderen.

Je word je meer bewust van je eigen kracht.

Je hebt ervaren door je trauma dat de veiligheid in je leven kwetsbaar is. Daarnaast heb je meegemaakt dat je de gevolgen van die verschrikkelijke gebeurtenissen kunt overkomen. Als je je van je eigen kwetsbaarheid bewust wordt, groeit ook je gevoel van innerlijke kracht. Kortom, je staat sterker in je schoenen.  

Je ontdekt nieuwe kansen in je leven.

Je krijgt door het doorgemaakte trauma andere prioriteiten in je leven. Wat vroeger belangrijk was, is het niet meer. Oude doelen worden waardeloos of zinloos. Je zoekt naar nieuwe doelen en taken in je leven. Je vindt nieuwe invulling van je leven die beter bij je persoonlijke ontwikkeling aansluit.

Erkenning is de eerste stap naar groeien 

Je kunt pas groei doormaken als je je trauma volledig hebt erkend. Met daarbij alle negatieve gevoelens en gedachtes die daarbij komen kijken. Bovendien is traumaverwerking keihard werken. Gun jezelf alle tijd om het trauma in te passen in jouw levensverhaal. Maak er een hoofdstuk van, dat een nare plottwist heeft, maar dat je hebt afgesloten.  

PTG, posttraumatische groei treedt op als je je kunt aanpassen aan negatieve omstandigheden die hoge psychologische stress veroorzaken. Daarnaast treedt persoonlijke groei op als mensen zich intens bezig houden met de nieuwe werkelijkheid in de nasleep van het trauma. Posttraumatische groei treedt niet automatisch op als een direct gevolg van trauma. Het is juist de intense inspanning van het aanpassen aan de nieuwe situatie die van cruciaal belang is voor de omvang en de aard van de posttraumatische groei.

Al met al zijn er gelukkig veel meer ervaringen van persoonlijke groei na traumatische gebeurtenissen dan psychiatrische aandoeningen zoals PTSS, posttraumatische stressstoornis. Maar persoonlijk lijden, en ook een stressstoornis kan vaak gelijktijdig plaatsvinden met de groei.

Helpende factoren

Er zijn twee persoonlijke eigenschappen die je flink kunnen helpen om bij traumatische ervaringen een persoonlijke groei door te maken: extraversie en openheid.

Openheid

Als je open bent heb je eerder de neiging om je levenshouding en geloofssystemen te heroverwegen. Je kunt bovendien makkelijker om verschillende kanten van een situatie te zien. Dus: ‘Ja, ik heb een zwaar trauma meegemaakt, en ja, het heeft me geleerd om de kleine dingen in het leven meer te waarderen.’

Extraversie

Als je extravert bent, is de kans groot dat je actiever reageert op trauma en sneller steun zoekt bij anderen.

Andere factoren

Heb jij een positieve grondstemming en ben je van nature optimistisch? Goed nieuws! Hierdoor ben jij beter in staat om aandacht en middelen op de belangrijkste kwesties te concentreren. Daarnaast laat je makkelijker oncontroleerbare of onoplosbare problemen los.

Heb jij warme, ondersteunende mensen in jouw omgeving? Nog meer goed nieuws, want dat kan posttraumatische groei helpen. Hierdoor kun je samen een manier vinden om de stressvolle gebeurtenissen in een zinvol levensverhaal vol met perspectief in te passen.  

Zullen we nu we dit weten ons met zijn allen gaan inspannen om onze kinderen te stimuleren om zich te ontwikkelen tot extraverte, optimistische en positieve mensen met een open blik voor nieuwe ervaringen? Dan zijn zij voorbereid op mentale krachttraining op Olympisch niveau.

Tot slot, onthoud dat groei tijd en geduld kost. Je ziet soms pas vooruitgang als je een blik achterom werpt en ziet waar je vandaan gekomen bent.